Overblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
10 février 2012 5 10 /02 /février /2012 14:41

   Lou diable dien la Valado de Cheylado

 

L’ENGANAT ES PAS LOU QUE SE CRÈI

 

 

De nèu n’èro toumbado coumo jamai. Ouriat dit qu’una grondo mar blancho avio negat la valado de Cheilado. Se vezio de lonh la tourre negro del chastèl d’Apchou, parièro la pro d’una nau-trèvo arrestado din lei glaços.

 

Antouni èro demourat deïn sa fargo e gaitabo tristomen lou fioc escantit. Acò'i verai qu'ammé la nèu ou sans, acò fazio bèl briéu qu'avio pas mai d'obro e qu'on óugissio pas mai dien soun oubradour chanta la braso e tinda lou ferre. Al vilatge tout lou mounde eimabo Antouni; èro paure, mas simple e generous coumo souvent li paures. Lou sounabou Bouno Misèrio. Saquedelai se vergounhabo pas de sa misèrio. Mas se chagrinabo de vèire sis efonts magre' e blèime' à chirca al found del pegau un pauc de soupo negro.

Pensabo à guéssi un cop de mai, aquel jour d’aqui, dien soun oubradour freid, quand li pareguè qu’óugissio deforo lou brut d’un atialatge que treboulabo lou grond silénci de la valado. Avisè per la finèstro tres gusos que viroulabou dien lou cèu vouide.

 

Quaucun piquè à la porto. Un ome dintrè. Un fourastier, bèl e sic, richomen vestit de moiro e d’aur. Fintabo Antouni sans kinca, amm’ un rizou estranh. Lou diable, a-be, èro lou diable qu’eimo ris tant que lou malur ; amai acò’i soun mestier.

 

  • Boujiour à tu, Bouno Misèrio, ço-diguè à la fi. Anen, èi pietat de tu. Se vos, ouras d’obro, belcop d’obro, mai que ti bras ne poudrau faire. »

 

Se taizè un moument puèi diguè en un buf :

  • Te sufis de me douna toun amo. »

 

« Boh, ço-pensè lou brave Antouni, qué vau moun amo coumo que saio se leissi mis efonts mouri de fô près de iéu ? »

 

Antouni èro bou, mas èro pas nèici. Se devio arriba ei fargos del diable, acò sirio lou mai tard poussible.

 

  • Quont de temp me beiles, diable ? »

  • Hum… Detz bravos annados d’aboundonço e de richesso, detz ! »

  • Nou, cò’i pas prou. Vole veire mis efonts crèisse. »

  • T’eimi be, Bouno Misèrio, ço-venguè lou diable – mas uno oumbro negro que passè dien sis ueis dizio tout lou countràri. Quinge ons, te beili tienge ons de richesso e d’aboundonço, tienge ! »

  • Vint, se reganhè Antouni. Vint, acò’i vint ; ou alèro gardi moun amo e ma misèrio. »

  • Bou, d’acòrdi per vint, ço-aguenè lou diable. Senho eici pamen… »



 

 

E Antouni senhè lou papier que lou diable li parabo. E vezet, lou meissont té be sas proumessos quand faun soun afaire. À parti d’aquel moument, la fargo de Bouno Misèrio fouguè la mai rechircado del Puèch de sant Sist al Puèch Mari. Antouni batio lou ferre l’ivèr coumo l’estiéu fin lou cor de la nueit. Antouni engajè d’oubriers e sis efonts, bous aprendis, sabèrou lèu teni lou bufet e maneja lei mourdassos. Sario estat lou mai irous dis omes s’avio pas degut soun bounur à-n-aquelo pacho faito un marrit sir d’ivèr. Tant i o, la richesso avio pas chambiat soun eime. Gardabo lou cor tant douç coumo si bras èrou valents.

 

Un jour, quaucun piquè à la porto. Ero un vouiajadour, un vièlh vestit de gaire, alassat del chami, mas de manièros eimablos, e sa caro èro pamen rizerèlo souto sa grondo barbo leugièro coumo una nèu de Nadau. Lour damandè de ferra sa miolo. Bouno Misèrio s’acueitè, min per l’argent que per faire servìci. Sabio ço qu’èro la paurièro e refuzè l’argent que lou vièlh li parabo.

 

- Bouto, ço-diguè lou viajadour, èss un ome brave. Te pagarèi d’un aute biais. Dìga dous vots e t’exauçarèi. »

- Eh be, èi pas besou de ris. Fajat soulomen que lou que mountarò dien moun cirier n’en pouguèsso pas mai davala sans ma permissiou e que, sans ma permissiou, digu poudrò pas sourti de moun foutuer un cop setat deïn. »

- Vo plô, ço-respoundè lou vouiajadour, atau sarò fat segoun ta vourountat. »

 

 

E ’qui-l’avet partit soubre sa miolo, tout rizerèl deïn sa barbo blancho.

 

E Bouno Misèrio tournè à soun obro. E lou temp passè coumo sap faire: trop viste. Lou diable manco pas si rendat-vous, pecaire ! Lou jour previst, lou gusas èro davant la fargo, esperabo Antouni.

- Vint, cò’i vint, ço-murmurè à l’aurilho del faure. Te véni querre. »

- Tessou quau té pas sa paraulo ! Achabi sounque la rodo del moulinier e vau ammé tu. Vai tasta de mei cirèio’ en esperant. »

 

Toùti li pechats sou bous per un diable e es groumand coumo dous. Aleidounc aquel d'aqui se faguè pas prega e ’ti-l’avet tôlèu à poujia din lei brinchos lei mai naltos e qu’afrabo soun jinte vestit. I demourè fin lou sir, quand Antouni lou sounè.

  • Endavant, diable, sèi prèst. »

 

Mas pouguet plô, lou bougre, brasseja coumo un rapatou qu’èro, pas mejan de quita la brincho ! »

  • Anen, diable, té tu, té ieu ! Vint ons inquèro e davalaras de moun aure. »

 

Curiousomen lou diable mercandejè pas : avio siguromen afaire endacon mai. Dounè li vint ons, e s’esbinhè sèns faire d’aloùngui.

 

Aquéssi vint ons fouguèrou be emplegats. Bouno Misèrio vielhissio countent : si filhs èrou de bous faures, e guel gauzissio enfi d’un repaus plô meritat. Agachabo lei mountonhos que verdijiabou puèi blanquissiou, puèi tournabou verdijia e tournabou blanchi, e s’enouiabo pas jamai de sègre paziblomen lou chami dei moustèlo’ e dei naltos jençonos.

 

Alèro quand lou diable, qu’o bouno memento, tournè lou querre, Antouni èro pas prèissat de quita sa valado.

  • D’aquel cop, ço-diguè lou diable en pessugant las potos, pas de retard, te fau sègre tanlèu. »

  • Tessou quau té pas sa paraulo, ço-respoundè Antouni. Achabi sounque de trempa la destrau del bouscatier e te seguissi. Vai dounc te repausa un moumentou dien moun foutuer en esperant. »

 

Saben plô que toùti li pechats sou bous per un diable, e aquel d’aqui èro justomen lou mai pigre de toùti. Tanlèu setat, tanlèu dourmissio, e soumiabo is amos qu’avio raubado i pàuri gents.

 

 

Al sir, Antouni lou drevilhè :

  • Anen, diable, sèi prèst, ço-cridè.

 

Voulio pas un coumpanh coumo aquel per passa la vilhado, èro temp d’achaba. Mas, bouléga que boulegaras ! nouste rapatou se poudio pas defaire del foutuer, e còssi courre lou mounde ammé las patèrlo’ adournados coumo acò !? Coumprenguè que lou faure èro mai astucious que guel e counsiderè mièl de faire quìti. Lou papier senhat cramè din lou fioc del cantou e lou diable tournè pas de loungtemp en Óuvernho. Ou s’i torno, i fo pas mai soun merchat.

 

Moun counte es achabat,

Viscou lis Auvirnhats.

 

 

Partager cet article
Repost0

commentaires

Presintaciou

  • : Mistralenc, blog en lengo d ' oc
  • : Le blog Mistralenc est la suite du groupe "Info d'oc" mais un blog offre plus de possibilités, notamment d'illustrations.La pratique de Info d'oc a amené à rajouter une rubrique "actualitat" car les abonnés prenaient plaisir à commenter en langue d'oc les sujets chauds.Amm' acò dounc Mistralenc es coumo Info d'oc un endrèit ounde li gents prendou plazi de charra en lengo d'oc.Es animat per li felibres de "La Coumpanhio mistralenco".
  • Contact

Nouste princìpi

UIRIONA EðI SACRA


  La vertat es sagrado


 

Rechercher

Uno citaciou d'un arabe cristiô

« So que retrazi d’uèi al mounde arabe, acò’i l’indigenço de sa counsciéncio mouralo, ço que retrazi à l’Oucident, acò’i sa proupensiou à muda sa counsciéncio mouralo en esplecho de douminaciou. »

 

                                                                                     Amin Ma'alouf

Uno citaciou inteligento

La monarchie, dans notre pays, est franque, elle n'est pas gauloise.

 

                  (Proudhon)

Henri Doniol

Les patois de la Basse-Auvergne, 1878

 

Pagino 20

 

« Si l’accentuation, qui est la prosodie de chaque langue, constitue un signe de race,  la race appartient au patois de la haute Auvergne ; dans ce cas le brivadois est en basse Auvergne le moins éloigné du parler d’autrefois, car il suffit d’ajouter peu de chose à sa prononciation pour le rendre identique au patois cantalien. »